Wymiana świetlówek na LED – dlaczego i jak ją przeprowadzić

Z roku na rok zaostrzane są przepisy Unii Europejskiej w zakresie stosowania urządzeń elektronicznych, w tym produktów oświetleniowych. Zmiany dotykają wielu odbiorców indywidualnych oraz przedsiębiorców. Obecnie wskazana jest wymiana świetlówek (tzw. jarzeniówek) na oświetlenie LED. Dowiedz się, dlaczego jest to wymagane i co za tym przemawia.

Dyrektywa RoHS – wycofanie ze sprzedaży świetlówek

Podstawą prawną obecnych zmian jest Dyrektywa RoHS (Restriction of Hazardous Substances), która weszła w życie 24 sierpnia 2023 roku. Zakazuje ona wprowadzania do obrotu nowych urządzeń elektronicznych, które zawierają w sobie rtęć. Na tej liście znajdują się popularne świetlówki, które chętnie wykorzystywane są w zakładach przemysłowych czy magazynach. Niestety znajduje się w nich rtęć, która jest niekorzystna dla zdrowia i środowiska naturalnego. Jedną z rekomendacji unijnych jest montaż oświetlenia w technologii LED zamiast świetlówek.

Rtęć w oświetleniu to poważne zagrożenie

Przez lata problem ten był bagatelizowany. Teraz jednak w końcu zwrócono na niego uwagę. Od 24 sierpnia 2023 roku nie można wprowadzać do sprzedaży świetlówek fluorescencyjnych, które w swojej budowie zawierają rtęć. Ten pierwiastek chemiczny należy do najbardziej szkodliwych. Może powodować poważne konsekwencje zdrowotne u ludzi oraz znacznie i trwale zanieczyszczać środowisko naturalne. Właśnie dlatego decydenci krajów europejskich podjęli decyzję o zaniechaniu produkcji i sprzedaży na Starym Kontynencie świetlówek i innych urządzeń zawierających rtęć.

Konsekwencje zdrowotne u ludzi

Długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach, w których znajdują się świetlówki fluorescencyjne, może być bardzo niebezpieczne. Rtęć stopniowo przenika do naszego organizmu poprzez: skórę, układ pokarmowy i drogi oddechowe. Z czasem może powodować to poważne uszkodzenia układu nerwowego, mózgu lub nerek. Zmiany są nieodwracalne.

Negatywny wpływ na środowisko naturalne

Ponadto rtęć jako niebezpieczny pierwiastek chemiczny może przenikać do zasobów naturalnych. Tam magazynowana jest m.in.: w glebie, wodzie i roślinach. Prowadzi do poważnych zmian w ekosystemie. Do tego może przenikać do wody i produktów rolnych spożywanych przez zwierzęta i ludzi, powodując poważne zatrucia.

Technologia LED jako alternatywa dla świetlówek

Alternatywą dla wycofywanych świetlówek jest technologia LED. Oświetlenie tego typu jest wydajniejsze i bezpieczniejsze. Przykładowo tuby LED z powodzeniem mogą zastąpić świetlówki liniowe. Kluczowe zalety tej technologii to m.in.:

Zwiększona wydajność – nowoczesne świetlówki LED pobierają mniej prądu, przy zachowaniu tej samej barwy i natężenia światła. Ten wzrost wydajności pracy przekłada się na realne oszczędności po stronie użytkownika. W skali roku mogą to być znaczące kwoty.
Wydłużona żywotność – przyjmuje się, że dobrej jakości oświetlenie LED ma żywotność na poziomie nawet 30 000 – 50 000 roboczogodzin. Co to oznacza w praktyce? To, że lampa LED może być wykorzystywana nawet przez kilkanaście lat. Redukuje to koszty związane z potrzebą wymiany słabszej jakości oświetlenia.
Bezpieczeństwo użytkowania – tuby LED są bezpieczne w użytkowaniu. Wykonuje się je z tworzywa sztucznego, a nie ze szkła. Zwiększa to ich wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne (np. w takcie transportu lub montażu) oraz bezpieczeństwo ich stosowania.
Ekologiczne oświetlenie – lampy LED są bezpieczniejsze dla środowiska naturalnego. Przede wszystkim przy ich produkcji nie wykorzystuje się toksycznej rtęci. Właśnie dlatego stanowią rekomendowaną przez Unię Europejską alternatywę.

To wszystko sprawia, że oświetlenie LED od wielu lat wypiera z rynku świetlówki. Dyrektywa podjęta przez Unię Europejską jest niejako tego potwierdzeniem i reakcją na zmiany zachodzące na rynku. Oczywiście pod uwagę wzięto również bezpieczeństwo ludzi i środowiska.

Wymiana świetlówek na LED przy magnetycznym stateczniku

W instalacji oświetleniowej możemy mieć do czynienia z magnetycznym statecznikiem. Wówczas wymiana świetlówki na tubę LED będzie relatywnie prosta. Wystarczy wyjąć świetlówkę liniową oraz usunąć jej starter. Kolejnym krokiem jest umieszczenie w układzie startera LED oraz włożenie tuby LED. Nie wymaga to bardziej zaawansowanych prac elektrycznych oraz specjalistycznej wiedzy.

Wymiana świetlówek na LED przy elektronicznym stateczniku

Nieco bardziej skomplikowana będzie wymiana świetlówki na oświetlenie LED w przypadku elektronicznego statecznika. Początek jest taki sam i polega to na wyjęciu starej żarówki i startera. Następnie należy ominąć statecznik. Dopiero wtedy można włożyć świetlówkę LED oraz podłączyć ją z jednej strony do zasilania. W efekcie światło powinno działać bez zarzutu.

Przy technologii LED warto usunąć lub wyłączyć kondensator

Tradycyjny układ zasilający wyposażony jest w dławik i zapłonnik. Do tego dochodzi kondensator. Jeżeli następuje wymiana świetlówki na tubę LED, to warto rozważyć usunięcie kondensatora. Dzięki temu nie będzie dochodziło do zmniejszania wartości mocy świetlnej i oświetlenie będzie bardziej wydajne. W takim układzie odradza się także stosowanie kompensacji szeregowej.

Warto skorzystać z pomocy elektryka

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do przeprowadzenia tego procesu, warto skonsultować się z ekspertem lub skorzystać z pomocy elektryka. Dzięki temu usprawni się pracę i zredukuje ryzyko ewentualnych usterek i strat finansowych. Praca z instalacjami elektrycznymi powinna być prowadzona z zachowaniem najwyższych norm bezpieczeństwa. Dotyczy to również wymiany starych świetlówek na nowe oświetlenie LED. Lepiej powierzyć to profesjonalistom.

Elektryk będzie w stanie odpowiednio dobrać tubę LED do danej aplikacji, a także przeprowadzi proces wymiany oświetlenia z zachowaniem najwyższych norm bezpieczeństwa i standardów jakościowych. Na rynku dostępne są produkty różniące się parametrami technicznymi, właściwościami czy też specyfiką montażu. Ich dobór wymaga posiadania wiedzy i doświadczenia. Już dziś warto dostosować się do przepisów dyrektywy RoHS i postawić na bezpieczeństwo i ekologię.