CMYK – model kolorów

Dla poligrafa precyzja odwzorowania elementów i barw projektu, jest tak samo ważna, jak dla tworzącego go wcześniej grafika. Dlatego model barw CMYK, który odpowiada za powstawanie całej gamy kolorystycznej, oparty na czterech podstawowych kolorach tuszu (Cyan, Magneta, Yellow, Key) jest niezwykle istotny. Z tego artykułu dowiesz się m.in., jak powstają kolory CMYK i jak należy przygotować projekt do wydruku, by najlepiej odwzorować jego barwy cyfrowe RBG.

Czym jest model kolorów CMYK?

System CMYK jest powszechnie stosowanym w poligrafii standardowym modelem kolorów. Nazwa palety barw CMYK powstała od czterech podstawowych rodzajów tuszów drukarskich takich jak: Cyan (cyjan), Magenta (purpura), Yellow (żółty) i Key (słowo klucz, w grafice często oznacza kolor czarny). CMYK jest tzw. modelem subtraktywnym, czyli takim, w którym kolory są tworzone poprzez zmniejszanie ilości światła, a im więcej koloru na papierze, tym mniej światła jest odbijane i co za tym idzie widzimy ciemniejszy kolor.

Model CMYK jest szeroko wykorzystywany w różnych typach druków, a w szczególności w druku offsetowym, ponieważ pozwala na tworzenie bogatej palety kolorów przy użyciu tylko czterech barw tuszu.

CMYK – jak powstają kolorowe wydruki?

Podczas procesu drukowania w celu uzyskania odpowiedniej barwy cztery kolory CMYK (Cyjan – błękitnoszary, Magenta – purpurowy, Yellow – żółty i Key colour – czarny), są nakładane w różnych proporcjach. Dodatkowo te podstawowe kolory mogą być także łączone z innymi kolorami specjalnymi lub lakierami, co pozwala uzyskać szerszą paletę kolorów i kolorystyczne efekty specjalne.

Drukowanie z użyciem modelu barw CMYK jest zależne od poziomu naświetlenia, czyli to tak jakby na białą kartkę papieru, padało światło białe (z wszystkimi kolorami widma), a w trakcie nakładania tuszu barwy z palety CMYK „usuwają” te kolory widma światła, które odbijałoby się od papieru, gdyby tuszu nie było.

Tym sposobem Cyjan pochłania czerwone światło, pozwalając niebieskiemu i zielonemu być widzialnym dla naszych oczu, Magenta pochłania zielone światło, dając odbicie czerwonemu i niebieskiemu, a Yellow absorbuje światło niebieskie, zostawiając czerwone i zielone. Natomiast czarny tusz, który absorbuje światło we wszystkich widzialnych długościach fal, jest stosowany głównie do nadania głębi kolorów i kontrastu.

W ten sposób łączone barwy, w różnych proporcjach, tworzą pełną paletę kolorów, którą widzimy na drukowanych materiałach. Drukarki i prasy drukarskie stosują te cztery kolory w formie drobnych kropek, które z bliska wyglądają jak oddzielne punkty, ale z pewnej odległości mieszają się w oczach obserwatora, tworząc iluzję pełnego koloru.

Model kolorów CMYK, a paleta barw RAL i RGB oraz system Pantone

Modele CMYK, RAL i RGB oraz Pantone to różne i jednocześnie standardowe systemy kolorów, które są wykorzystywane w zależności od potrzeb przez grafików i poligrafików.

CMYK jak już wspomnieliśmy to model kolorów stosowany do wydruku, który opiera się na czterech barwach tuszu, które są mieszane w różnych proporcjach, aby stworzyć pełną gamę kolorów.

Natomiast Pantone (Pantone Matching System, PMS), to opatentowany system kolorów, zawierający ponad 1000 barw z odpowiadającym im unikalnym numerem identyfikacyjnym. System Pantone jest stosowany wówczas, gdy potrzebna jest wysoka precyzja koloru, który jest nieosiągalny do uzyskania w modelu CMYK lub potrzebna jest konsekwencja koloru na różnych materiałach podczas kolejnych procesów druku.

System kolorów cyfrowych RGB (Red, Green, Blue), czyli model tzw. kolorów dodatkowych stosowany w urządzeniach elektrycznych emitujących światło, takich jak ekrany i aparaty cyfrowe. Kolory RGB są tworzone poprzez mieszanie światła czerwonego, zielonego oraz niebieskiego. Światło białe powstaje wówczas, gdy wszystkie trzy kolory są połączone w pełnej intensywności.

Z kolei paleta barw RAL jest systemem kolorów używanym głównie podczas wyboru kolorów do farb i powłok wykończeniowych. System RAL Classic składa się z 213 kolorów, a każdy z nich ma unikatowy numer RAL, który ułatwia zidentyfikowanie potrzebnego koloru.

Każdy z tych systemów ma swoją własną paletę i sposób mieszania barw, więc do wydruku może być potrzebne odpowiednie przekształcenie kolorów.

Jak przygotować projekt do druku w CMYK?

Przygotowanie projektu do druku w modelu CMYK jest bardzo istotnym procesem w produkcji poligraficznej, który wymaga precyzji i wiedzy na temat palety kolorów, cech materiału drukowego oraz technicznych aspektów druku. Dlatego podczas procesu drukowania należy zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów takich jak:

• dopasowanie przestrzeni kolorów – aktualnie projekty tworzone są głównie cyfrowo, czyli w przestrzeni kolorów RGB, która jest idealna dla ekranów. Natomiast do druku, projekt musi być przekonwertowany na przestrzeń kolorów CMYK i od tego warto rozpocząć przygotowanie projektu do druku;
• dostosowanie oprogramowania – programy graficzne takie jak np.Adobe Photoshop, Illustrator czy InDesign mają opcje, pozwalające projektować bezpośrednio w CMYK lub konwertować istniejące projekty z RGB do CMYK dlatego warto z nich korzystać;
• zarządzanie kolorami – warto skorzystać także z profili ICC, służących do zarządzania kolorami, ponieważ pomagają one w uzyskaniu spójności między różnymi urządzeniami cyfrowymi i drukującymi;
• rozdzielczość i format pliku – przed wydrukiem warto się upewnić, czy wszystkie użyte zdjęcia grafiki są wysokiej rozdzielczości, najlepiej 300 DPI (dots per inch) lub wyższej i są zapisane w formatach preferowanych przez drukarnie np. TIFF, EPS lub PDF;
• marginesy i spady – w celu eliminacji, białych krawędzi powstałych po przycięciu, dodawane są spady, czyli rozszerzenia tła poza linię cięcia, mające zwykle 3 mm.

Ponadto zawsze warto przed włączeniem właściwego procesu drukowania wykonać próbne wydruki, aby sprawdzić, jak projekt komputerowy będzie wyglądał na papierze.

Podsumowując, model barw CMYK w poligrafii jest niezmiennym standardem kolorowego druku zapewniającym, grafikom, drukarzom i ich klientom, że to, co jest na projekcie, zostanie odwzorowane na wydruku.

System uzyskiwania barw CMYK zapewnia tak ważną w marketingowej tożsamości wizualnej marki, a także w druku offsetowym jednolitość i spójność kolorystyczną. Dlatego model CMYK jest fundamentalnym narzędziem używanym w przemyśle poligraficznym, a jego zastosowanie ma wpływ na każdy etap tworzenia produktu poligraficznego – od wstępnego projektu aż po finalny efekt.