Technika druku płaskiego – metody, techniki i zastosowanie

Druk płaski, nazywany także litografią, to technika poligraficzna, która drugi raz po wynalezieniu prasy drukarskiej zrewolucjonizowała świat druku. Przeczytaj, na czym polega technika druku płaskiego oraz poznaj jego zastosowanie, zalety i wady.

Na czym polega technika druku płaskiego

Druk płaski, zwany również litografią, jest młodszą siostrą wynalezionych wcześniej technik druku wypukłego i wklęsłego. W przeciwieństwie do druku Gutenberga litografia polega na tworzeniu wydruku, w którym zarówno obszary drukujące i jak i niedrukujące są równe, czyli znajdują się na tej samej płaszczyźnie. Technikę druku płaskiego wynalazł Alojz Senefelder.

Technika druku płaskiego wykorzystuje chemiczną zasadę oddzielania się tłuszczu i wody, która jest stosowana w celu oddzielenia obszarów drukujących i niedrukujących. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie czystego i precyzyjnego obrazu.

Metody i techniki druku płaskiego

Obecnie w poligrafii stosuje się kilka rodzajów technik druku płaskiego, które należą do jednej z dwóch metod drukowania, czyli metody bezpośredniej lub pośredniej przenoszenia środka barwnego na materiał drukowany.

Druk płaski wykonany metodą bezpośrednią

W tej metodzie druku forma drukowa z farbą drukarską styka się bezpośrednio z materiałem drukowanym. Do tej kategorii zalicza się, klasyczną litografię (kamieniodruk) oraz współczesny światłodruk.

Litografia na kamieniu (kamieniodruk) – jest pierwotną formą litografii i polega na rysowaniu obrazu za pomocą tłustego barwnika (tusz lub kreda) na wilgotnej matrycy kamienia wapiennego. Woda nie miesza się z tłustymi obszarami farby drukarskiej i przylegając tylko do nich tworzy obraz.

Światłodruk to technika druku płaskiego, w której matrycami są płyty ze szkła lub metalu. Matryce te z miejscami drukującymi oraz tymi nie drukującymi, powleka się tzw. warstwą kopiową (np. żelatyną z dodatkiem dwuchromianu amonu lub potasu).

Metoda pośrednia druku płaskiego

Metoda pośrednia (druk offsetowy), charakteryzuje się tym, że obraz z formy drukowej przenoszony jest w pierwszej kolejności na element pośredniczący, a następnie na docelowe podłoże drukowe.

Drukowanie offsetowe przebiega na dwa sposoby, czyli z nawilżeniem lub bez nawilżenia. W druku nawilżonym używany jest roztwór wodny, dzięki któremu tłusta farba nie nanosi się na formę. W druku bez nawilżenia stosowany jest natomiast oleofobowy kauczuk silikonowy.

Druk płaski – wady i zalety techniki drukowania

Litografia, a w szczególności druk offsetowy jest obecnie jedną z głównych technik drukowania stosowanych w przemyśle. Jednak jak każda technika, ma ona swoje zalety i wady, do których należą:

• wysoka jakość – druk płaski zapewnia wysoką jakość druku z bardzo precyzyjnymi i ostrymi obrazami;
• niskie koszty druku wielkonakładowego: – po zainwestowaniu w początkowe koszty przygotowania wydruku, koszt jednostkowy druku jest bardzo niski, dzięki temu druk offsetowy jest ekonomicznym rozwiązaniem przy dużych ilościach egzemplarzy;
• możliwość druku na różnych podłożach – druk płaski można stosować nie tylko na różnym rodzaju papieru ale też na kartonie, plastikach i innych materiałach;
• duża szybkość drukowania – nowoczesne maszyny offsetowe drukują z bardzo dużą prędkością;
• wysokie koszty początkowe – tworzenie specjalnych płyt jest kosztownym procesem i dlatego nie jest opłacalne drukowane małej ilości egzemplarzy;
• długi czas przygotowania – druk płaski wymaga więcej czasu na przygotowanie tablic drukarskich, dlatego krótkoterminowe projekty mogą być trudne do zrealizowania;
• złożoność procesu drukowania – wykonanie druku płaskiego wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia,
• szkodzi środowisku – choć drukarnie podejmują działania w celu zminimalizowania wpływu procesu drukowania na środowisko, to tradycyjny druk płaski może generować odpady chemiczne.

Druk płaski – zastosowanie

Pierwsze, bezpośrednie metody druku płaskiego takie jak kamieniodruk i światłodruk są technikami o ograniczonym zastosowaniu i obecnie są rzadko stosowane, zazwyczaj do celów artystycznych.

Natomiast druk offsetowy wykonywany metodą pośrednią jest nadal bardzo popularny i często wykorzystywany zwłaszcza przy wydrukach wielkonakładowy i wielkoformatowych takich jak:

• książki i czasopisma,
• materiały reklamowe (ulotki, broszury, plakaty, wizytówki),
• opakowania produktów,
• banerów i billboardów.

Druk pośredni, offsetowy, obecnie jest jednym z najczęściej stosowanych metod drukowania przemysłowego.

Podsumowując, druk płaski jest doskonały dla wielkonakładowych oraz wielkoformatowych projektów, które wymagają wysokiej jakości i ekonomiczności. Natomiast dla drukowania dla krótkich serii czy projektów wymagających częstej personalizacji, warto zdecydować się na inne techniki drukowania np. druk cyfrowy lub laserowy.