Jan Gutenberg, wynalezienie druku i Biblia Gutenberga
Jak twierdzą historycy, trudno jest wskazać jedną osobę jako pomysłodawcę druku. Czcionka drukarska została wynaleziona i stosowana w różnych formach i miejscach w przeciągu kilkuset lat. Wczesna forma druku była znana już w połowie VII wieku, w Chinach, niemniej miano najbardziej znanego wynalazcy druku przypadło Johannesowi Gutenbergowi, niemieckiemu drukarzowi i wynalazcy prasy drukarskiej z XV wieku.
Przeczytaj, jakie zasługi w historii druku ma Gutenberg oraz jak wynalazek prasy drukarskiej wpłynął na rozwój nauki i technologii, dając początek współczesnej poligrafii.
Wpływ i znaczenie wynalezienia druku na rozwój świata
Wynalezienie druku uważa się za jedno z najważniejszych osiągnięć ludzkości, albowiem zanim został on wynaleziony, wiedza przekazywana była ustnie lub w formie ręcznie pisanych manuskryptów. Manuskrypty były przepisywane głównie przez klasztornych mnichów co było procesem czasochłonnym i kosztownym. W związku z tym dostęp do książek, a co za tym idzie do wiedzy ograniczony był do wąskiej grupy elit władz kościelnych.
Wynalezienie druku i prasy drukarskiej z ruchomymi czcionkami oraz otwarcie pierwszej drukarni przez Johanesa Gutenberga w XV wieku zrewolucjonizowało sposób przechowywania i przekazywania wiedzy. Od tego czasu książki można było produkować i sprzedawać taniej na większą skalę, dzięki czemu stały się one dostępne dla szerszej grupy społeczeństwa.
Znaczne zwiększenie egzemplarzy książek dało dostęp do świętych tekstów, przepisów i naukowych traktatów dla wielu obywateli. Dostępna w formie drukowanej wiedza zaczęła się szybko rozpowszechniać, co znacząco wpłynęło na postęp naukowy i technologiczny.
Historia druku przed wynalezieniem prasy drukarskiej Gutenberga
Choć jako wynalazca druku powszechnie znany w Europie, jest Gutenberg to warto przypomnieć, że pewne formy druku były znane w Azji już kilka wieków przed jego czasami. Druk blokowy, był znany w Chinach już od VII wieku, a jego stosowanie szybko rozprzestrzeniło się na Koreę i Japonię.
W technice druku blokowego cała strona tekstu była wyrzeźbiona w jednym kawałku drewna lub kamienia używanego jako matryca do drukowania. W Azji druk blokowy stosowany był nie tylko do reprodukcji tekstów, ale też obrazów, kart do gry i banknotów. Druk blokowy miał jednak duże ograniczenia, gdyż zarówno wyrzeźbienie bloków, jak i samo drukowanie były procesem czasochłonnym.
Dlatego, mimo iż druk blokowy powstały w Azji był istotnym osiągnięciem ludzkości, to właśnie europejski wynalazek prasy drukarskiej Gutenberga z ruchomymi czcionkami zrewolucjonizował sposób przechowywania i przekazywania wiedzy, umożliwiając masową produkcję i dystrybucję książek.
Johannes Gutenberg — kilka kluczowych aspektów życia i pracy wynalazcy druku
Johannes Gutenberg urodził się około 1400 roku w Moguncji, w dzisiejszych Niemczech. Pochodził z zamożnej rodziny, jego ojciec był bogatym patrycjuszem, a matka córką karczmarza, dzięki temu żył oni w dobrych warunkach, a trójka dzieci miała dostęp do edukacji. Niewiele wiadomo na temat jego młodości, ale Johannes prawdopodobnie studiował w Erfurcie i uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych.
Gutenberg technologią druku zainteresował się podczas pobytu w Strasburgu, gdzie osiadł i pracował jako jubiler, po wygnaniu z Moguncji z powodu konfliktu między różnymi frakcjami miejskimi.
Prawdopodobnie początkowo pracował z formami druku blokowego, które zaczął doskonalić i eksperymentować z ruchomymi czcionkami.
Wynalezienie prasy drukarskiej z ruchomymi czcionkami Gutenberga miało miejsce około 1440 roku. Prasa ta łączyła kilka istniejących technologii takich jak prasy winne, a najważniejszym jej elementem były ruchome czcionki, które można było dowolnie ustawiać i wielokrotnie używać. Opracowany przez Gutenberga sposób konstruowania czcionek i składu tekstu stał się początkiem współczesnej poligrafii.
Prawdopodobnie około 1448 roku Gutenberg wrócił do Moguncji, gdzie założył pierwszą drukarnię, na której założenie i następnie drugiej drukarni zaciągał spore pożyczki od Johanemana Fustema, przedsiębiorczego złotnika i księgarza. Gutenberg drukował książki różnych drobnych wydawnictw, a od 1452 roku zajmował się drukiem Biblii 42-wierszowej, będącej najbardziej cenionym dziełem Gutenberga.
Niestety Gutenberg w wyniku konfliktu z Fustemem i przegranej rozprawy sądowej, musiał wypłacić wspólnikowi duże odszkodowanie, i stracił jedną z drukarni. W okolicach 1462 roku drukarz wyjechał z Moguncji do Eltville am Rhein, gdzie pracował na dworze arcybiskupa mogunckiego, Adolfa II i nadal zajmował się drukiem. Podobno ostatnie lata życia mistrz drukarski żył w biedzie i zapomnieniu. Zmarł 3 lutego 1468 roku i prawdopodobnie pochowano go w mogunckim kościele franciszkanów, lecz nie jest to pewne, gdyż w XVIII w. świątynia została rozebrana.
Biblia Gutenberga i jej wpływ na chrześcijaństwo i kulturę Europy
Biblia Gutenberga, znana również jako Biblia 42-linijkowa, jest jednym z pierwszych i najważniejszych europejskich dzieł w historii druku przetrwałym do dziś. Tekst Biblii został wydrukowany za pomocą ruchomych czcionek w dwóch kolumnach, z 42 linijkami tekstu na każdej stronie, a jej pierwszy egzemplarz powstał w 1455 roku.
Wydrukowanie Biblii Gutenberga w dużej ilości egzemplarzy istotnie wpłynęło na życie Europejczyków zarówno w sferze religijnej, jak i społecznej i politycznej. Ponadto miało to wpływ również na rozwój języka i literatury oraz zmniejszenie analfabetyzmu. Drukowana masowo Biblia Gutenberga, stała się jednym z najbardziej wpływowych tekstów w historii ludzkości.
Podsumowując, bez względu na, to kiedy i przez kogo został wynaleziony druk Johannes Gutenberg, pozostaje niewątpliwie jedną z najbardziej wpływowych postaci na historię ludzkości. Prasa drukarska z ruchomymi czcionkami oraz masowy druk Biblii nie tylko zmieniły sposób, przekazywania wiedzy, ale także stały się początkiem licznych rewolucji (naukowych, religijnych, kulturowych i politycznych) na świecie.