Barwa światła. Wpływ barwy światła na nasze zdrowie i samopoczucie

Światło, choć widziane jest przez nas jako jednorodny, jasny biały, lub żółty strumień, ma w sobie całą paletę kolorów. Mozaikę barw światła, obserwujemy zazwyczaj w postaci tęczy podczas deszczu w słoneczną pogodę. Tęczowa poświata na niebie jest więc dowodem na istnienie różnych barw światła. Naturalne barwy światła wykorzystywane są w sztucznych źródłach światła (np.oświetleniu LED) i mają znaczenie dla naszej percepcji wzrokowej oraz samopoczucia. Przeczytaj, gdzie są wykorzystywane i jakie znaczenie mają dla nas poszczególne barwy światła.

Barwy światła – czym są i jak są określane

Pojęcie barw światła odnosi się do widocznych odcieni światła, które są efektem różnych długości fal elektromagnetycznych postrzegalnych przez nasze oko. Barwa światła jest fragmentem widma elektromagnetycznego, które to właśnie jest odpowiedzialne za różne barwy światła, jakie widzimy.

Barwy światła są zazwyczaj opisywane przy pomocy skali temperatury barwowej, mierzonej w kelwinach. Kelwiny (K) są jednostką temperatury, a w kontekście barwy światła określają jej temperaturę barwową.

Jak wartości kelwinów określają poszczególne barwy światła?

Potocznie barwa światła określana jest jako ciepła (poniżej 3000 K), czyli żółta, neutralna (3000 K – 4500 K) oraz zimna (powyżej 4500 K), która widziana jest jako barwa niebieska.

Poszczególne temperatury barwowe, a co za tym idzie barwy światła, są wykorzystywane w różnych sytuacjach. Mają one bowiem wpływ na atmosferę, funkcjonalność oraz zdolność do prawidłowego oddawania kolorów oświetlanego otoczenia.

Barwa światła określana jako ciepła ma żółtawo-czerwony odcień. Takie światło kojarzone jest z relaksem i nadaje pomieszczeniu przytulności. Źródłem ciepłego światła są świece, żarówki wolframowe, a obecnie ciepłą barwę światła dają świetlówki LED.

Nazywana neutralną lub naturalną barwą światła jest ta wyrażona w kelwinach o wartości od 3000 do 4500. Neutralna barwa światła jest pewnego rodzaju balansem pomiędzy ciepłym a zimnym odcieniem światła. Ta barwa światła znajduje szerokie zastosowanie w wielu miejscach takich jak biura, urzędy szkoły, oraz tam, gdzie neutralność jest potrzebna do prawidłowego odbioru kolorów (np. w poligrafii i fotografii).

Natomiast światło powyżej 5000 ma niebieskawy odcień i jest postrzegane jako „zimne”. Taka barwa światła jest jasna i pobudzająca, dlatego stosuje się ją w miejscach wymagających dobrej widoczności, takich jak warsztaty, czy laboratoria.

Wpływ barwy światła na nasze zdrowie i samopoczucie

Światło i jego barwa biorą udział w regulacji wielu procesów fizjologicznych w naszym ciele, a także mają wpływ na nasze zdrowie, czy samopoczucie. Światło i jego natężenie odgrywają ważną rolę szczególnie w aspekcie naszego biorytmu, zaburzeń snu, a także samopoczucia psychicznego.

Światło, a rytm dobowy człowieka

Przebywanie w ciągu dnia tam, gdzie jest niebieskie światło, może poprawić koncentrację i nasz nastrój. Z kolei ekspozycja na niebieskie światło wieczorem (np. poprzez używanie emitujących je ekranów urządzeń elektronicznych), wpływa negatywnie na sen. Udowodniono bowiem, że niebieska barwa światła hamuje produkcję melatoniny, czyli hormonu odpowiedzialnego za regulację snu.

Natomiast światło o barwie ciepłej nie tylko sprzyja odprężeniu, ale też nie zaburza wydzielania melatoniny, dlatego można go używać przed snem.

Jak barwa światła może wpływać na nasze zdrowie?

Długa ekspozycja na źle dobrane światło może zaburzyć cały rytm dobowy, co ma wpływ nie tylko na jakoś snu, ale także na koncentrację oraz może spowodować bóle głowy i męczyć oczy.

Ponadto brak dostatecznej ilości naturalnego światła w ciągu dnia, miesiącach zimowych, może prowadzić do znacznego obniżenia nastroju i tzw. depresji sezonowej.

Gdzie są wykorzystywane właściwości ciepłej i zimnej barwy światła

Poza doborem odpowiedniej barwy światła do oświetlenia naszych mieszkań i miejsc pracy, właściwości poszczególnych barw światła są także wykorzystywane w branżach specjalistycznych takich jak:

• fotografia – oświetlenie ma istotne znaczenie w wykonywaniu zdjęć. Profesjonalni fotografowie w swojej pracy stosują oświetlenie o różnych barwach w zależności od miejsca, gdzie są robione zdjęcia i efektu, jaki chcą osiągnąć;
• poligrafia – w tej dziedzinie często wykorzystywane jest światło o temperaturze barwowej 4000K w celu dokładnego odwzorowania palety kolorów poszczególnych materiałów graficznych;
• medycyna – niebieskie światło jest wykorzystywane w tzw. terapii światłem wspomagającej leczenie depresji. Z kolei światło o barwie czerwonej znalazło zastosowanie w terapii schorzeń skóry;
• rolnictwo – barwa światła ma wpływa na wzrost i rozwój roślin. Dla przykładu światło o barwie niebieskiej stymuluje wzrost roślin, natomiast czerwone może wpływać na ich zakwitniecie.

Podsumowując, zarówno ciepłe, jak i zimne światło, a w szczególności światło o barwie naturalnej (neutralnej) znajduje swoje zastosowanie w poszczególnych sektorach naszego życia. To właśnie od właściwego doboru barwy światła w naszym otoczeniu zależy nasze samopoczucie, jakość snu oraz stopień koncentracji. Dzisiaj nowoczesne oświetlenie LED umożliwia nam zakup świetlówek o różnej barwie światła opisanej za pomocą temperatury barwowej wyrażonej w Kelwinach.